Ο «Ζορμπάς» στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης

Image via Wikipedia

Το καλλιτεχνικό συναπάντημα τριών σπουδαίων δημιουργών -των Ν. Καζαντζάκη, Μ. Κακογιάννη και Μ. Θεοδωράκη- με επίκεντρο το ελευθέριο πνεύμα του Ζορμπά, που βρίσκει απόλυτη έκφραση στη δύναμη της μουσικής, επέλεξαν το Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης και η Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης για να συμμετέχουν στη μεγάλη γιορτή της μουσικής (Παγκόσμια Ημέρα της Μουσικής) την Τρίτη 21 Ιουνίου. 

Στο πλαίσιο αυτό, η Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης θα παρουσιάσει το έργο του Μ. Θεοδωράκη: Ζορμπάς στις 21.00, (κτίριο Μ1) σε μια συμπαραγωγή με το Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης.

Την Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης διευθύνει ο αρχιμουσικός Λουκάς Καρυτινός ενώ συμμετέχει η μεσόφωνος Ινές Ζήκου και η Μικτή Χορωδία Θεσσαλονίκης (μουσική διδασκαλία χορωδίας: Μαίρη Κωνσταντινίδου).
             
            Ο Ζορμπάς του Μ. Θεοδωράκη γεννήθηκε ως μουσική υπόκρουση της ταινίας του Μιχάλη Κακογιάννη (Alexis Zorbas, 1964, USA/UK/GR) (που βασίζεται στο -σε μεγάλο βαθμό αυτοβιογραφικό- μυθιστόρημα του Νίκου Καζαντζάκη Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά). Οι Μιχάλης Κακογιάννης και Μίκης Θεοδωράκης είχαν ήδη συνεργαστεί στη θεατρική Όμορφη πόλη (1961) και την κινηματογραφική Ηλέκτρα (1962). Μία από τις επιτυχίες την εποχή των γυρισμάτων είναι και το τραγούδι Στρώσε το στρώμα σου για δυο (από την Γειτονιά των Αγγέλων, 1963) με το οποίο οι συντελεστές της ταινίας μαθαίνουν να χορεύουν χασάπικο. Η εισαγωγή αυτού του τραγουδιού δένεται με τον προγενέστερο Κρητικό χορό του Θεοδωράκη κι έτσι προκύπτει o περίφημος Χορός του Ζορμπά: Είναι η περίφημη σκηνή με τον Άντονι Κουήν να χορεύει χασάπικο και την κάμερα να υψώνεται εν συνεχεία και να δείχνει ολόκληρη την Κρήτη. Ο χασάπικος εξελίσσεται σε πεντοζάλη και ο χορός, του Ζορμπά ταξιδεύει σ' ολόκληρο τον πλανήτη.

 Image via WikipediΟ μουσικός Μ. Τσαμαλίκος εξηγεί -μέσω αναφορών σε στιχομυθίες του Ζορμπά- ότι ο χορός, όπως και η μουσική τείνουν να πάρουν έναν χαρακτήρα ιερό, δεδομένης και της ιδιότυπης θρησκευτικότητας του ήρωα, που τον συνοδεύει σ' όλες τις εκφάνσεις της ζωής του: «Για τον Ζορμπά απαράβατος όρος, προκειμένου να θέσει τον εαυτό του στην υπηρεσία του νεαρού “αφεντικού”, είναι να παραμείνει σ' ό,τι αφορά το παίξιμο του σαντουριού ή το τραγούδι λεύτερος: «Αν έχω κέφι, ακούς; αν έχω κέφι. Να σου δουλεύω όσο θες· σκλάβος σου! Μα το σαντούρι είναι άλλο πράμα. Είναι θεριό, θέλει λευτεριά. Αν έχω κέφι, θα παίζω· θα τραγουδώ κιόλα. Και θα χορεύω το ζεϊμπέκικο, το χασάπικο, τον πεντοζάλη – μα πρέπει, ξεκομμένα παζάρια! νά 'χω κέφι. Παστρικοί λογαριασμοί· αν με ζορίσεις, μ' έχασες. Σ' αυτά τα πράματα, πρέπει να ξέρεις, είμαι άνθρωπος. ― Άνθρωπος; Τι θες να πεις; ― Να, λεύτερος». Όμοια και ο χορός, ξεπερνά τα όρια της διασκέδασης. Μ’ αυτόν καταφέρνει να επικοινωνήσει μ’ έναν Ρώσο σ’ ένα από τα ταξίδια του, όταν οι “πεντ’ έξι ρούσικες λέξεις” που έμαθε δεν επαρκούν: Στον χορό καταφεύγει για να συνέλθει από την μεγάλη χαρά, που δεν τον αφήνει να μιλήσει: «Πλαντούσα από την πολλή χαρά μου· έπρεπε να ξεσκάσω. Και πώς μπορεί να ξεσκάσει ένας άνθρωπος; Με τα λόγια; Πφφ!». Και ο χορός πάλι τον προστατεύει από τον μεγάλο πόνο: «Μα εγώ, τη στιγμή εκείνη, αν δε χόρευα, θα τρελαίνουμουν από τον πόνο. Γιατί ‘ταν ο πρώτος μου γιος κι ήταν τριών χρονών και δεν μπορούσα να βαστάξω το χαμό του. Κατάλαβες τι σου λέω, αφεντικό, ή μιλώ του αγέρα;».

Εισιτήρια προπωλούνται από τα εκδοτήρια του ΟΜΜΘ, καθώς και από τα εκδοτήρια της Πλατείας Αριστοτέλους αντί 50, 40, 30 και 20 ευρώ ενώ τα μαθητικά – φοιτητικά στοιχίζουν 10 ευρώ.