«Περιβολίσιο» αφιέρωμα στη μνήμη της Δόμνας Σαμίου

Με σεβασμό στην Ελληνίδα που αναζητούσε ακούραστα τη μυστική ουσία των παραδοσιακών τραγουδιών και έφυγε από κοντά μας πριν από έναν χρόνο, οι φίλοι και συνεργάτες της πραγματοποιούν μία συναυλία αφιερωμένη στη μνήμη της... Μια τιμητική βραδιά, γεμάτη δημοτικά τραγούδια που με τόσο πάθος διαφύλαξε και διέδωσε η Δόμνα Σαμίου, διοργανώνουν τα μέλη του Καλλιτεχνικού της Συλλόγου, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, την Κυριακή 7 Απριλίου στις 8.30 το βράδυ, δίνοντας της τον τίτλο «Για δες περβόλι όμορφο», από ένα τραγούδι του δίσκου της, «Η Περπερούνα και άλλα τραγούδια του λαού μας για παιδιά».
«Το περιβόλι όλων μας»
Οι συνοδοιπόροι της στο έργο της σημειώνουν για αυτήν τη συναυλία και τον τίτλο της: «Είναι το δικό της περιβόλι. Το φρόντιζε και το πότιζε με το νερό της κατάκρυας βρύσης. Κι όσα δέντρα έπεψεν ο Θιός μέσα, είναι φυτεμένα απ’ το δικό της χέρι. Δέντρα, λουλούδια, βότανα, μυρωδικά. Και τα τραγούδια, σαν πουλιά, μέσα είναι φωλεμένα. Τα τραγούδια που αγάπησε, τα όργανα κι οι μουσικές.

Μπαίνουμε όλοι μαζί ξανά στο ανθισμένο περιβόλι σιγανά και ταπεινά, όπως εκείνη, για να αφουγκραστούμε το κελάηδημα των πουλιών και να τραγουδήσουμε μαζί τους τα τραγούδια που μας έμαθε, παρέα με τ’ ώριο παγώνι μας τ’ όμορφο, που χτίζει τη φωλίτσα του σε μιας μηλιάς κλωνάρι. Για δες περβόλι όμορφο. Είναι το περιβόλι της Δόμνας. Είναι το περιβόλι όλων μας. Τ’ ώριο περβόλι μας τ’ όμορφο».

Μοναδική στον τομέα της
Η εμπεριστατωμένη γνώση της Δόμνας Σαμίου πάνω στο αντικείμενο της δημοτικής παράδοσης του ελληνικού τραγουδιού, η πρωτοπορία της θεματολογίας της, η πολύχρονη πείρα της και η ακρίβεια στην απόδοση των λεκτικών ιδιομορφιών και του ύφους του τραγουδιού της κάθε περιοχής, την καθιστούσαν μοναδική στον τομέα της.
Ερμηνεύτρια, ερευνήτρια, συλλέκτρια και δημιουργός ενός αξιολογότατου αρχείου, δασκάλα του δημοτικού τραγουδιού αλλά και παραγωγός δισκογραφικών εκδόσεων, ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών εκπομπών, η Δόμνα Σαμίου υπήρξε μια μοναδική προσωπικότητα, που το πάθος και ο αγώνας της για τη διάσωση της παράδοσης καθόρισαν τη στάση ολόκληρης της ζωής της.

Η ζωή και το έργο της
Η Δόμνα Σαμίου γεννήθηκε στην Καισαριανή της Αθήνας. Οι γονείς της ζούσαν σε ένα χωριό έξω από τη Σμύρνη και ήταν πρόσφυγες της Μικράς Ασίας. H μητέρα της ήρθε στην Ελλάδα με την Καταστροφή, ενώ ο πατέρας της τέσσερα χρόνια αργότερα, «γιατί έμεινε αιχμάλωτος εκεί». Από εκεί, είχε τα πρώτα ακούσματα της ελληνικής παραδοσιακής μουσικής, όπως η ίδια ομολογούσε σε συνέντευξή της, και μεγάλωσε αγαπώντας το δημοτικό τραγούδι.

Στα δεκατρία της χρόνια, πήρε τα πρώτα μαθήματα βυζαντινής μουσικής και ήρθε σε επαφή με τα μυστικά του παραδοσιακού τραγουδιού, ενώ, παράλληλα, πήγαινε σε νυχτερινό γυμνάσιο.

Το 1954, ξεκίνησε μια μακρά σχέση με το Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας (ΕΙΡ) και συνεργάστηκε με την Ελληνική Τηλεόραση (ΕΡΤ) για μια σειρά μουσικών ντοκιμαντέρ, με τίτλο «Μουσικό οδοιπορικό». Με αυτόν τον τρόπο, απέκτησε ένα πλούσιο και σημαντικό μουσικό υλικό, που στόχευε στη διαφύλαξη της ελληνικής παραδοσιακής μουσικής.
Από το 1960, άρχισαν να κυκλοφορούν δίσκοι της σε Ελλάδα, Γαλλία και Σουηδία, σηματοδοτώντας την απήχηση του έργου της στον κυρίως Ελληνισμό και την ελληνική ομογένεια.

Χρονιά - σταθμός για την πορεία της ήταν το 1971, όταν παρουσιάστηκε στη σκηνή με τον Διονύση Σαββόπουλο και ερμήνευσαν μαζί παραδοσιακά τραγούδια. Το 1981, δημιούργησε τον Καλλιτεχνικό Σύλλογο Δημοτικής Μουσικής «Δόμνα Σαμίου», συνεχίζοντας την αξιόλογη δισκογραφική της παραγωγή.
Αντιδρώντας στην εμπορική εκμετάλλευση και εκλαΐκευση της ελληνικής παράδοσης, άρχισε να προβάλλει, επί σειρά ετών, την πιο αυθεντική εκτέλεσή της, κάνοντας αμέτρητες συναυλίες, στις οποίες τραγουδούσε η ίδια και, ταυτόχρονα, παρουσίαζε αυθεντικούς καλλιτέχνες και δημιουργούς του δημοτικού τραγουδιού. Το έργο της ξεπέρασε τα ελληνικά σύνορα και παρουσιαζόταν σε πολλές χώρες της Ευρώπης, της αμερικανικής ηπείρου και σε πόλεις της Αυστραλίας, όπου και έδινε συναυλίες. Επέμεινε στην έρευνα και την καταγραφή της ελληνικής παραδοσιακής μουσικής έως τον θάνατό της, στις 10 Μαρτίου του 2012.

Συντελεστές
Μουσική επιμέλεια: Σωκράτης Σινόπουλος. Τραγουδούν: Βαγγέλης Δημούδης, Μιχάλης Ζάμπας, Ζαχαρίας Καρούνης, Κατερίνα Παπαδοπούλου, Χρήστος Σίκκης. Τα τραγούδια θα αποδώσει η Χορωδία του Καλλιτεχνικού Συλλόγου Δημοτικής Μουσικής «Δόμνα Σαμίου», συμμετέχει η Παιδική Χορωδία με διδασκαλία της Κατερίνας Παπαδοπούλου. Μουσικοί: Θοδωρής Γεωργόπουλος - Νίκος Φιλιππίδης (κλαρίνο), Γιώργος Μαρινάκης - Νίκος Οικονομίδης (βιολί), Κώστας Φιλιππίδης (λαούτο), Νίκος Καρατάσος (σαντούρι), Σωκράτης Σινόπουλος (πολίτικη λύρα), Ηλίας Υφαντίδης (ποντιακή λύρα), Πάνος Δημητρακόπουλος (κανονάκι), Ανδρέας Παπάς (κρουστά). Μετέχει το Σύνολο παραδοσιακής μουσικής του Τμήματος Μουσικής Επιστήμης & Τέχνης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, που αποτελούν οι Παντελής Αγκιστριώτης (λύρα και λαούτο), Παναγιώτης Αϊβαζίδης (κανονάκι), Εύα Μισοκέφαλου (ούτι), Αλέξανδρος Ριζόπουλος (κρουστά), Σταυρούλα Τρυφιάτη (καβάλι).

Πληροφορίες
Μέγαρο Μουσικής Αθηνών – Αίθουσα «Δημήτρης Μητρόπουλος», Βασιλίσσης Σοφίας και Κόκκαλη, Αμπελόκηποι - Αθήνα, τηλ.: 210 7282333. Τιμές εισιτηρίων: 20, 12 ευρώ, ειδικές τιμές: 65+, πολύτεκνοι: 8 ευρώ, φοιτητές – νέοι – άνεργοι – ΑΜΕΑ: 5 ευρώ.